Wanneer je voor een onderzoek een steekproef wilt nemen, zijn er verschillende methoden die je daarvoor kunt gebruiken. Wil je weten wat een steekproef precies is, welke soorten steekproeven er zijn en welke methoden je zou kunnen gebruiken om jouw steekproef te trekken? In dit artikel lees je er alles over.

Offerte voor marktonderzoek

Wil jij een marktonderzoek laten uitvoeren? Zoek je een professioneel en ervaren marktonderzoekbureau? Vraag gratis een offerte aan.

Wat is een steekproef?

Steekproef betekenis: een steekproef is een selectie uit een totale populatie.
Wanneer je een steekproef wilt nemen voor jouw onderzoek selecteer je dus een deel van de totale populatie om die groep mensen mee te laten doen aan jouw onderzoek. Door middel van een steekproef kun je met enige zekerheid iets zeggen over de gehele populatie, zonder dat je die volledige populatie ook daadwerkelijk hoeft te onderzoeken.

Soorten steekproeven

Er zijn twee soorten steekproeven die je zou kunnen trekken voor jouw onderzoek, namelijk aselecte en selecte steekproeven. Bij deze verschillende soorten steekproeven horen vervolgens weer diverse steekproefmethoden die je zou kunnen toepassen. Hieronder gaan we dieper in op de verschillen tussen selecte en aselecte steekproeven en bespreken we gelijk welke steekproefmethoden per soort ingezet kunnen worden. 

Steekproef aselect

Bij een aselecte steekproef wordt de groep die onderzocht zal worden random gekozen. De groep wordt dus niet geselecteerd op bepaalde kenmerken of eigenschappen, zoals bijvoorbeeld geslacht, woonplaats of klantsoort. Een aselecte steekproef is daarom een willekeurige steekproef. Iedereen heeft evenveel kans om geselecteerd te worden. Hieronder bespreken we de steekproefmethoden die geschikt zijn voor een aselecte steekproef.

Enkelvoudige steekproef

Een enkelvoudige steekproef is een willekeurige steekproef waarbij iedereen die tot de populatie behoort evenveel kans heeft om geselecteerd te worden. Om de mensen te selecteren voor de steekproef kan bijvoorbeeld ieder lid een cijfer toegekend krijgen, waarna er random cijfers worden uitgekozen. De mensen met die cijfers zullen vervolgens de steekproef vormen.

Systematische steekproef

Bij een systematische steekproef wordt gewerkt met een regelmatig interval om leden te selecteren. Zo kan er bijvoorbeeld voor gekozen worden om elk tiende lid uit te kiezen voor de steekproef. Het fijne aan deze manier van selecteren is dat door de willekeur elk lid een gelijke kans heeft om gekozen te worden.

Gestratificeerde steekproef

Een gestratificeerde steekproef is handig als de populatie erg verschillend is en als die verschillen invloed zouden kunnen hebben op de resultaten uit het onderzoek. In dit geval kan de populatie verdeeld worden in groepen (subpopulaties). Deze groepen dienen van elkaar te verschillen, maar homogeen samengesteld te zijn. Uit elk van deze groepen kan vervolgens een steekproef worden getrokken.

Proportioneel en disproportioneel gestratificeerde steekproef

Als we het hebben over een gestratificeerde steekproef, dan kan er onderscheid gemaakt worden tussen een proportioneel en disproportioneel gestratificeerde steekproef. Bij een proportioneel gestratificeerde steekproef is het zo dat de verdeling binnen de groepen gelijk moet zijn aan de verdeling binnen de gehele populatie. Dus als binnen de populatie 50% vrouw is en 50% man, dan dient dit binnen de steekproef ook zo te zijn.

Bij een disproportioneel gestratificeerde steekproef is dit niet zo. Dan wordt eerder gekeken of de steekproef representatief is. Stel bijvoorbeeld dat de populatie slechts voor 5% uit mannen bestaat, dan is het aantal mannen in de steekproef te klein om representatief te zijn. In dat geval kan gekozen worden voor een disproportionele steekproef, ofwel een steekproef genomen uit een groep die niet voor de totale populatie staat.

Clustersteekproef

Een clustersteekproef werkt aan de hand van clusters (ofwel groepen). Hierbij wordt de populatie opgedeeld in groepen die zo gelijk mogelijk zijn, maar die heterogeen zijn samengesteld. Uit de verschillende clusters wordt een x aantal geselecteerd voor de steekproef. Binnen die groepen worden alle leden ondervraagd.

Getrapte steekproef

Een getrapte steekproef werkt aan de hand van verschillende steekproefmethoden die los van elkaar en in verschillende stadia worden toegepast. Er bestaan bijvoorbeeld tweetraps-steekproeven en drietraps-steekproeven, waarbij het cijfer staat voor het aantal stadia dat wordt doorlopen. Bij een getrapte steekproef zal de populatie bijvoorbeeld eerst worden verdeeld in clusters. Vervolgens worden enkele van die clusters geselecteerd. Maar in plaats van iedereen binnen die clusters te ondervragen, wordt ervoor gekozen om middels een aselecte steekproef een selectie te maken.

Steekproef select

Bij een selecte steekproef worden de deelnemers bewust gekozen. Hierbij wordt gekeken naar welke mensen interessant zijn voor het onderzoek. Bij een selecte steekproef kunnen deelnemers bijvoorbeeld geselecteerd worden op geslacht of leeftijd. Hieronder bespreken we een aantal methoden die geschikt zijn voor een selecte steekproef.

Quotasteekproef

Bij een quotasteekproef wordt vooraf bepaald hoeveel mensen met bepaalde kenmerken of eigenschappen geselecteerd zullen worden. Hierbij kan bijvoorbeeld heel simpel gekozen worden voor 25 mannen en 25 vrouwen, maar er kan bijvoorbeeld ook worden gekeken naar leeftijd.

Gemakkelijkheidssteekproef

Bij een gemakkelijkheidsstreekproef wordt geselecteerd op basis van gemak. Zo kan er bijvoorbeeld voor gekozen worden om de eerste 50 mensen die een supermarkt bezoeken te ondervragen. Een gemakkelijkheidsstreekproef is niet representatief voor de gehele populatie en wordt daarom vooral gebruikt om een ruw beeld te schetsen.

Sneeuwbalsteekproef

Bij een sneeuwbalsteekproef wordt de groep respondenten in de steekproef ingezet om meer respondenten te bereiken, bijvoorbeeld doordat zij nieuwe respondenten werven of contactgegevens doorgeven. Een sneeuwbalsteekproef is vooral geschikt als de groep (of groepen) die je wilt onderzoeken lastig te bereiken zijn. Denk bijvoorbeeld aan mensen met een zeldzame ziekte of mensen met een bepaalde verslaving.

Beoordelingssteekproef

Bij een beoordelingssteekproef worden leden geselecteerd op basis van beschikbaarheid en kenmerken. Deze methode lijkt enigszins op de gemakkelijkheidssteekproef, maar verschilt wel iets. In plaats van dat de eerste 50 mensen die een supermarkt bezoeken worden ondervraagt, wordt nu gekeken naar specifieke kenmerken, bijvoorbeeld mensen die een bepaald product kopen.

Steekproef laten nemen

Het nemen van een steekproef kan behoorlijk veel tijd en geld kosten en soms niet precies opleveren wat je hoopt. Als je er zeker van wilt zijn dat een steekproef jou aan resultaten helpt waar je ook daadwerkelijk iets mee kunt, dan kan het slim zijn om een onderzoeksbureau in te schakelen. Door hun ervaring weten ze precies wat voor steekproefmethode geschikt is en kunnen ze je helpen bij de uitvoering van jouw onderzoek. Meer weten? Vraag dan gratis een vrijblijvende offerte aan.