Een steekproef is een manier om te achterhalen wat de gehele populatie ergens van vindt, zonder dat je de gehele populatie daadwerkelijk hoeft te onderzoeken. Een steekproef is onder andere geschikt om te bepalen wat klanten van een nieuw product vinden, of werknemers graag een kortere werkweek zouden willen of op welke politieke partijen mensen bij de komende verkiezingen zullen gaan stemmen. Wil je alles weten over steekproeven, steekproefgrootten en waar je op moet letten bij een steekproef? In dit artikel lees je er alles over.

Offerte voor marktonderzoek

Wil jij een marktonderzoek laten uitvoeren? Zoek je een professioneel en ervaren marktonderzoekbureau? Vraag gratis een offerte aan.

Wat is een streekproef?

Bij een steekproef selecteer je een deel van een populatie om die groep mensen vervolgens deel te laten nemen aan jouw onderzoek. Dit doe je omdat je graag wilt weten hoe jouw doelgroep over iets denkt, maar omdat je geen tijd hebt om de gehele doelgroep te onderzoeken. Een steekproef zorgt ervoor dat je met enige zekerheid iets kunt zeggen over de gehele populatie, zonder die daadwerkelijk in zijn geheel te onderzoeken.

Aselecte en selecte steekproef

Er zijn twee verschillende soorten steekproeven: aselecte en selecte steekproeven. Bij een aselecte steekproef wordt de groep willekeurig gekozen. Hierbij wordt bijvoorbeeld niet gekeken naar bepaalde eigenschappen of kenmerken, zoals geslacht, leeftijd of klantsoort. Hierdoor is er voor iedereen een even grote kans dat zij uitgenodigd zullen worden voor het onderzoek. 

Bij een selecte steekproef werkt dit anders. Hierbij wordt namelijk juist wél gekeken naar welke mensen er interessant zouden zijn voor het onderzoek. In dit geval wordt wel gekeken naar bepaalde kenmerken of eigenschappen van deelnemers. 

Steekproef met of zonder teruglegging

Naast dat er onderscheid wordt gemaakt tussen aselecte en selecte steekproeven, wordt er ook gekeken naar of een steekproef met of zonder teruglegging wordt getrokken. Bij een steekproef met teruglegging kan een element nog eens worden onderzocht. Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat een element meer dan één keer in de steekproef zit. Bij een steekproef zonder teruglegging is dat niet mogelijk. Aselecte steekproeven worden meestal zonder teruglegging genomen.

Welke soorten steekproeven zijn er?

Wanneer je een steekproef moet nemen voor jouw onderzoek, dan zijn er veel zaken waar je over na moet denken. Allereerst zijn er verschillende manieren om een steekproef te nemen. Hierboven hebben we al even het onderscheid uitgelegd tussen een aselecte en selecte steekproef. Hieronder gaan we in op de steekproefmethoden die je kunt gebruiken bij deze vormen.

Aselecte steekproef

Bij een aselecte steekproef kan gebruik worden gemaakt van de volgende steekproefmethoden:

Enkelvoudige steekproef

Een enkelvoudige steekproef is een willekeurige steekproef, waarbij ieder lid van de populatie evenveel kans heeft om te worden geselecteerd. Deze methode is het meest eenvoudig, omdat je geen specifieke kennis van de populatie nodig hebt.

Systematische steekproef

Een systematische steekproef is een steekproef waarbij leden worden geselecteerd op basis van een regelmatig interval. Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat elke tiende respondent wordt uitgekozen voor de steekproef.

Clusterstreekproef

Bij een clustersteekproef wordt de populatie verdeeld in clusters (groepen). Vervolgens wordt er een groep (of meerdere groepen) geselecteerd. Die gehele groep wordt ondervraagd.

Getrapte steekproef

Een getrapte steekproef is een steekproef van grotere groepen (clusters) waaruit vervolgens opnieuw een aselecte steekproef wordt getrokken.

Gestratificeerde steekproef

Bij een gestratificeerde steekproef worden groepen opgedeeld op basis van bepaalde kenmerken. De groepen verschillen onderling van elkaar, maar zijn homogeen samengesteld.

Selecte steekproef

Bij een selecte steekproef kan gebruik worden gemaakt van de volgende steekproefmethoden:

Quotasteekproef

Bij een quotasteekproef wordt vooraf bepaald hoeveel leden met bepaalde kenmerken worden uitgekozen. Bijvoorbeeld een x aantal mannen en een x aantal vrouwen.

Zelfselectie

Bij zelfselectie wordt er een advertentie geplaatst waarin bepaalde vereisten genoemd worden waar mensen aan moeten voldoen. Mensen bepalen vervolgens zelf of ze mee willen doen aan het onderzoek.

Doelgerichte steekproef

Bij een doelgerichte steekproef worden mensen geselecteerd op bepaalde kenmerken.

Praktisch bruikbare steekproef

Bij een praktisch bruikbare steekproef vraag je aan willekeurige respondenten binnen een bepaalde deelpopulatie of ze mee willen doen aan jouw onderzoek.

Sneeuwbalsteekproef

Bij een sneeuwbalsteekproef wordt het aantal deelnemers aan het onderzoek steeds groter. Zo begin je met een kleine groep en door doorverwijzingen bereik je vervolgens andere respondenten.

Hoe bereken je de steekproefgrootte?

Hoeveel respondenten je nodig hebt voor jouw onderzoek, wordt ook wel de steekproefgrootte of steekproefomvang genoemd. Om te bepalen hoeveel respondenten je precies nodig hebt voor een representatief onderzoek, zijn er een aantal dingen die je moet weten, waaronder hoe groot de populatie is, hoe groot de foutmarge mag zijn en hoe hoog het betrouwbaarheidsniveau moet zijn. 

Er zijn diverse formules die je kunt gebruiken om de steekproefgrootte te berekenen. Om het jezelf makkelijker te maken, kun je ook gebruikmaken van de calculators die hiervoor online te vinden zijn. Zo zijn er bijvoorbeeld calculators om de foutmarge te berekenen, maar ook om de steekproefgrootte te achterhalen. 

Streekproeftrekking kwalitatief onderzoek

Als je een kwalitatief onderzoek gaat doen, bijvoorbeeld door middel van diepte-interviews, dan heb je veel minder respondenten nodig dan bij een kwantitatief onderzoek. Hoeveel respondenten je precies nodig hebt, hangt mede af van hoe groot de populatie is. Ook in dit geval kun je gebruikmaken van een respondentencalculator om te berekenen hoeveel mensen je precies nodig hebt. Houd er hierbij rekening mee dat het volgens wetenschappers zo is dat je minimaal 12 tot 30 respondenten nodig hebt voor een representatieve steekproef.

Professionele begeleiding bij jouw onderzoek

Als je een onderzoek gaat doen, dan wil je natuurlijk dat de resultaten die uit dat onderzoek komen betrouwbaar zijn. Alleen zo heb je namelijk iets aan de data die jouw onderzoek heeft opgeleverd. Omdat het lastig is om een goede steekproef te trekken, kan het slim zijn om een professioneel onderzoeksbureau in te schakelen om je daarbij te helpen. Zo weet je zeker dat bijvoorbeeld de steekproefgrootte juist is en dat de resultaten betrouwbaar zijn. Daarnaast kost een onderzoek behoorlijk veel tijd, die je gemakkelijk kunt besparen door het onderzoek uit handen te geven.

Wil je weten hoe een onderzoeksbureau kan helpen bij jouw onderzoek en wat de kosten dan zijn? Vraag dan gratis een vrijblijvende offerte aan.